BELA REKA

Crkva Preobraženja Gospodnjeg

Crkva u Beloj Reci sagrađena je na desnoj obali belorečkog potoka, na ulazu u klisuru. Nema pouzdanih podataka o vremenu gradnje, ali po narodnom predanju ona potiče još iz doba Nemanjića, odnosno iz prve polovine XII veka, i to njena danasnja apsida i naos. Neka arhitektonska svojstva crkve upućuju na mogućnost da je nastala u XVI veku. Crkva je jednobrodna, kamenom zidana građevina sa dvoslivnim krovom, koji je sve do 1953. godine bio pokriven sindrom, kad je postavljen crep. Hram spada u red kupolastih bogomolja, skromne veličine i nepretencioznih oblika i obrade. Spolja nema ukrasa sem običnih, malih prozora. Centralni deo crkve nadvišen je osmougaonim kubetom oslonjenim na kockasto postolje. Kube se odlikuje skladnošću i srazmernim proporcijama. U unutrašnjosti crkve tavanica je bačvasta, a pod od kamena.

Nekada su se na severnoj strani nalazila vrata visoka metar, da bi svako ko je ulazio morao da spusti glavu i sagnut uđe unutra, a po pričanju naroda i da neprijatelji ne bi na konjima ulazili u hram.

Crkva je detaljno obnovljena 1810. godine. U najnovije vreme izvršene su takođe ozbiljnije popravke, koje su u znatnoj meri izmenile nekadašnji izgled.

Na ikonostasu čuvaju se carske dveri, koje su bile sastavni deo starijeg ikonostasa, rađene u duborezu, sa ornamentikom stilizovanog lisca i pozlatom u postbaroknom maniru. Dveri su tipičan primer takozvanog prelaznog doba u srpskoj umetnosti na početku XIX veka. Ikone su bez neke veće umetničke vrednosti, sem Blagovesti na carskim dverima, pored kojih su sa strane posebne ikone proroka Solomona i proroka Davida. Ktitorski zapis je iz 1817. godine, kada su crkvi poklonjene ikone Blagovesti, Prorok Solomon i Prorok David, rad Aleksija Lazovica.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *