RUJAN

Stari manastir Rujan, posvećen Svetom velikomučeniku Georgiju, podignut je najverovatnije tokom 15. ili na samom početku 16. veka. O samom podizanju ovoga manastira nema pouzdanijih izvora na osnovu kojih bi se mogle temeljiti tvrdnje o njegovoj gradnji, ktitoru i toku izgradnje. Na osnovu pisanih izvora zna se da je manastir Rujan, 1529. godine, posedovao prvu štampariju u Srbiji, koju je nabavio i u njoj radio monah Teodosije. Smatra se da je on bio i iguman ovoga manastira u kome je, sa svojom bratijom, priredio i štampao prvu, u Srbiji, knjigu ćirilskom azbukom sa srpskoslovenskom recenzijom. To se, smatra se, dogodilo 1537. godine, a knjiga se zvala Rujansko Četvorojevanđelje. Jedini potpuni primerak Rujanskog Četvorojevanđelja, u kome se nalazi jedino pouzdano svedočanstvo o ovoj knjizi i manastirskoj štampariji, čuva se u Nacionalnoj biblioteci u Pragu, u Šafarikovoj zbirci, i ima 300 listova. Drugi okrnjeni primerak od 296 listova čuva se u Ruskoj Nacionalnoj biblioteci u Sankt Peterburgu. Primerak Narodne biblioteke u Beogradu uništen je u bombardovanju Beograda 1941. godine, a jedan odlomak od 92 lista čuva se u Srpskoj Akademiji nauka i umetnosti. U kolofonu Rujanskog Četvorojevanđelja, koji je napisao monah Teodosije, na savremenom prevodu stoji:

„Po volji Oca, po zapovesti Sina i naklonosti Svetog Duha, i pomoći Boga koga slavimo u Trojici, i prečiste Vladičice Majke Njegove i naše, Bogorodice, napisana je ova božanska knjiga godine 7045. u manastiru koji se zove Rujanski, pod potkriljem planine koja se zove Ponikve, na reci koja se zove Beaska, na selu koje se Vrutci, pri hramu Svetoga i slavnoga Velikomučenika i Pobedonosca Hristova Georgija. Trudio sam se o ovome ja grešni, ubogi umom, a bogati grehom, u Hristu sluga, monah Teodosije…“

U kolofonu Teodosije kaže da je se štampanje dogodilo 7045. godine, misleći pri tome na vizantijsko računanje vremena. Ukoliko se preračuna na naše računanje vremena dobija se godina 1536/1537. jer vizantijska 7045. počinje 1. septembra 1536. godine, a završava se 31. avgusta 1537. godine. Dakle knjiga je nastala u periodu 1536-1537. godine. Nažalost, vek štamparije je bio kratak jer su Turci manastir zapalili, a štampariju uništili. Monasi su iz Rujna prebegli u manastir Raču.

Po ovome se vidi da se stari manastir Rujan nalazio u selu Vrutcima blizu Bioske nedaleko od Užica, u tadašnjoj rujanskoj knežini. Sve do 80-tih godina 20. veka iz tzv. Ćirinog voza prema Kremnima su se, sa desne strane, mogli videti ostaci nekadašnjeg manastira Rujno. Tako je bilo sve dok na Đetinji nije podignuta brana i obrazovano veštačko jezero radi snabdevanja Užica i okoline pijaćom vodom. Tada je jezero potopilo ostatke ovog manastira.

Tokom vekova manastir je bio zaboravljen sve dok na Žičku eparhiju, 2003. godine, nije došao Blaženopočivši Episkop Hrizostom (Stolić) koji je saznavši za ruševine manastira Rujan, doneo odluku o njegovoj obnovi. Njegova želja je bila da se manastir obnovi u neposrednoj blizini starog manastira. Godine 2003. na sastanku užičkog sveštenstva, mesnih vlasti i imućnih građana, Episkop Hrizostom je dao svoj blagoslov za početak obnove. U tom trenutku još uvek nije bilo utvrđeno mesto i lokacija za podizanje novog manastira. Stanovnici Vrutaka su, čuvši za obnovu porušenog manastira, sami ponudili svoje njive i placeve za lokaciju novog manastira kao dar za napredak i zdravlje svojih porodica a 24. avgusta 2004. godine Blaženopočivši Episkop Hrizostom je konačno utvrdio izgled i plan manastira i porte od 65 ari. Temelji crkve manastira osvećeni su na Svetu Petku 2004. godine.

Deset godina kasnije, manastir Rujan je prelep manastir sa crkvom u stilu ranohrišćanske bazilike i zvonare u obliku svetogorskih pirgova ili onih na Ohridskom jezeru. Pored zvonare postavljen je i spomenik posvećen monahu Teodosiju. Radovi na konaku su u završnoj fazi mada je ostalo još dosta posla oko uređenja njegove unutrašnjosti. Naročita zasluga za obnovu ovog manastira pripada starešini crkve Svetog Georgija u Užicu, protojereju-stavroforu Zoranu Jankoviću koji je zadužen za njegovu obnovu. Velika promisao Božija je da se i današnji iguman manastira takođe zove Teodosije kao i onaj u 16. veku. Manastir je duhovno živ i veliki broj vernika dolazi svake nedelje i praznika na bogosluženja u manastir, koji pokušava da obnovi sjaj stare svetinje.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *