Obraćanje Opštinskog veća u Paraćinu:
Povodom informacija iznetih u javnosti od strane narodnog poslanika Aleksandra Markovića, kojim se navodi mogućnost raspisivanja vanrednih lokalnih izbora samo u opštini Paraćin, a na osnovu “prikupljanja potpisa” od strane političke stranke SNS kojoj i navedeni narodni poslanik pripada, kako bi smo predupredili kršenje Ustavom i Zakonom zagarantovanih prava građana na lokalnu samoupravu, a imajući u vidu nadležnosti Ustavnog Suda Republike Srbije, želimo da Vas podsetimo da je:
Članom 2. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano:
“Suverenost potiče od građana koji je vrše referendumom, narodnom inicijativom i preko svojih slobodno izabranih predstavnika.
Nijedan državni organ, politička organizacija, grupa ili pojedinac ne može prisvojiti suverenost od građana, niti uspostaviti vlast mimo slobodno izražene volje građana. ”
Članom 3. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano:
“Vladavina prava je osnovna pretpostavka Ustava i počiva na neotuđivim ljudskim pravima.
Vladavina prava se ostvaruje slobodnim i neposrednim izborima, ustavnim jemstvima ljudskih i manjinskih prava, podelom vlasti, nezavisnom sudskom vlašću i povinovanjem vlasti Ustavu i zakonu. ”
Članom 12. stav 1. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano: “Državna vlast ograničena je pravom građana na pokrajinsku i lokalnu samoupravu.”
Članom 12. stav 1. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano:
“Pravo građana na pokrajinsku autonomiju i lokalnu samoupravu podleže samo nadzoru ustavnosti i zakonitosti.”
Članom 180. stav 3. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano:
“Poslanici i odbornici biraju se na period od četiri godine, na neposrednim izborima tajnim glasanjem, i to poslanici u skladu sa odlukom skupštine autonomne pokrajine, a odbornici, u skladu sa zakonom. ”
Članom 192. stav 2. Ustava Republike Srbije (“Službeni glasnik RS”, br. 98/2006) propisano:
“Vlada može, pod uslovima određenim zakonom, raspustiti skupštinu opštine.”
Članom 85. Zakona o lokalnoj samoupravi (“Službeni glasnik RS”, br. 129/2007, 83/2014 – drugi zakon i 101/2016 – drugi zakon) propisano:
“Skupština jedinice lokalne samouprave može se raspustiti ako:
1) skupština ne zaseda duže od tri meseca;
2) ako ne izabere predsednika opštine i opštinsko veće u roku od mesec dana od dana konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave ili od dana njihovog razrešenja, odnosno podnošenja ostavke;
3) ne donese statut ili budžet u roku utvrđenom zakonom.”
Napominjemo da je i stav Ustavnog Suda Republike Srbije jasan po tom pitanju:
Skupština jedinice lokalne samouprave može biti raspuštena samo ako je utvrđeno postojanje nekog od zakonskih razloga iz člana 85. Zakona o lokalnoj samoupravi.
Iz obrazloženja:
Ustavni sud konstatuje da su Zakonom o lokalnoj samoupravi (“Sl. glasnik RS”, br. 129/07), i to odredbom člana 85, taksativno utvrđeni razlozi, odnosno uslovi pod kojima skupština jedinice lokalne samouprave može biti raspuštena, i to u slučaju ako: skupština ne zaseda duže od tri meseca, ako ne izabere predsednika opštine i opštinsko veće u roku od mesec dana od dana konstituisanja skupštine jedinice lokalne samouprave ili od dana njihovog razrešenja, odnosno podnošenja ostavke i ako ne donese statut ili budžet u roku utvrđenom zakonom.
Iz navedene zakonske odredbe jasno proizlazi da je Vlada prilikom donošenja odluke o raspuštanju skupštine jedinice lokalne samouprave u obavezi da prethodno utvrdi postojanje nekog od zakonom navedenih razloga za raspuštanje skupštine jedinice lokalne samouprave. Naime, ustavno ovlašćenje Vlade da raspusti skupštinu jedinice lokalne samouprave iz člana 192. Ustava i zakonski razlozi na osnovu kojih se to ustavno ovlašćenje može realizovati ustanovljeni su na taj način da, suštinski posmatrano, moraju postojati utvrđeni i ozbiljni poremećaji u funkcionisanju skupštine jedinice lokalne samouprave koji onemogućavaju njeno funkcionisanje, zatim posredno onemogućavaju funkcionisanje ostalih lokalnih organa i organizacija, pa samim tim na kraju dovode u pitanje i ostvarivanje prava građana na lokalnu samoupravu iz čl. 12. i 176. Ustava. Dakle, skupština jedinice lokalne samouprave može biti raspuštena samo ako je utvrđeno postojanje nekog od zakonskih razloga iz člana 85. Zakona o lokalnoj samoupravi.
(Odluka Ustavnog suda Srbije, U. br. 1065/10 od 3. 4. 2014)
Sa iznetog potpuno je jasno da se skupština opštine ne može raspustiti ako nisu ispunjeni uslovi propisani Ustavom Republike Srbije i Zakonom o lokalnoj samoupravi, da nijedan državni organ, politička organizacija, grupa ili pojedinac ne može prisvojiti suverenost od građana.
Na osnovu svega iznetog molimo Vas da preduzmete sve mere iz Vaše nadležnosti i sprečite ovaj pokušaj kršenja osnovnih načela Ustava Republike Srbije, Zakona o lokalnoj samoupravi, kao i međunarodnih obaveza koje je Republika Srbija preuzela potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica i obezbedite vladavinu prava i poštovanje lokalne samouprave koja je garantovana Ustavom i građanima opštine Paraćin.
Pismom slične sadržine obratićemo se i Ministarstvu državne uprave i lokalne samouprave, predsednici Vlade Republike Srbije, predsednici Narodne Skupštine Republike Srbije, delegaciji Evropske Unije u Republici Srbiji, Kongresu lokalnih i regionalnih vlasti Saveta Evrope, Komesaru za ljudska prava, Savetu za ljudska prava Ujedinjenih nacija, Evropskom Komitetu regiona, Savetu evropskih opština i regiona (CEMR), Ujedinjenim gradovima i lokalnim samoupravama – Komitetu za decentralizaciju i lokalnu samoupravu, Mreži asocijacija lokalnih vlasti Jugoistočne Evrope (NALAS), Asocijaciji agencija lokalnih demokratija (ALDA) i svim drugim međunarodnim institucijama, koje se bave zaštitom vladavine prava i prava na lokalnu samoupravu, takođe ćemo se obratiti i javnosti Republike Srbije.
