PARAĆIN-Viši naučni saradnik Arheološkog instituta i rukovodilac projekta u Drenovcu kod Paraćina Slaviša Perić izjavio je da su ovogodišnja istraživanja pokazala da su ljudi pre 8.000 godina na ovom prostoru živeli u kućama na sprat, da je neolitoskom megapolisu živelo i do 3.000 ljudi, kao i da je u ovom delu Srbije zabeležen ,,sam početak neolitizacije centralnog Balkana“.
-Na 30 hektara lokaliteta se može u najmlađoj fazi evidentirati oko 700 objekta koji verovatno nisu bili istovremeni, ali pripadaju najmlađem periodu Vinčanske kulture od 4.700 do 4.500 pne. To znači da je ovom prostoru u jednom periodu moglo da živi najmanje 3.000 ljudi, što je za to vreme impozantna cifra ili neolitiski megapolis. To je pod pretpostavkom da je u neolitskim kućama živelo do 8 članova porodice, kaže Perić.
Srednje Pomoravlje predstavlja najgušće naseljen prostor na području jugoistočne Evrope u mlađem kamenom dobu, a to potrvđuje činjenica da je od Pojata do Bagrdana oko 90 naselja iz mlađeg kamenog doba. Lokalitet u Drenovcu obuhvata 40 hektara, dok je 30 hektara snimano georadarom.
-Na osnovu rezultata snimanja otvorili smo sonde i naišli na nešto što se retko sreće na neolitskim nalazištima, ahitekturu, enterijer je sačuvan do u detalj. Sačuvana je neolitska kuća 12 x5 metara sa tri prostorije, pregradnim zidovima i u prostorijama su bile peći. Ispostavilo se da se radi o spratnim kućama. U Drenovcu su se u okviru Vinčanske kulutre gradile spratne kuće. Sprat je bio u vidu galerije i na njega se izlazilo iz donje prostorije merdevinama. Na galeriji su se obavljale aktivnosti skoro iste kao i prizemlju, priča Perić.
U prizemlju su peć, žrvanj za mlevenje žita,posuda uz peć za mešanje kaše, te posude za čuvanje i pripremanje hrane. To se isto ponavlja na spratu.
-U kući su pronađene 84 keramičke posude i to je izuzetno bogato domaćinstvo, kao u današnjim prilikama da imate 50, 60 šerpi. Vodili su računa o estetici sudova. Kameni tegovi za tkanje su takođe pronađeni u kući. Poznavali su tehniku tkanja i bili su im potrebni kameni tegovi. Kadica od nepečene zemlje u kojoj su tri keramičke postude. Pronađeno je pet keramičkih stočića, kameni žrvnjevi. Moguća je potpuna rekonstrukcija izgleda unutrašnjosti kuće, navodi Perić.
To su podaci koji arheolozima daju mogućnost otvaranja pitanja društvene ogranizacije i organizacije naselja, hijerarhije naselja. Kuće su pravilno orjentisane i veoma blizu jedna drugoj. Reč je o urbanom naselju. Obrađivali su zemlju van naselja, a u naselju se odvijao život porodica.Paralelno sa arehološkim istraživanjaima u Drenovcu realizuje se projekat Centra za proučavanje neolita na Balkanu, kao i muzeju na otvorenom. To će otvoriti nove mogućnosti za istraživanje i naučni turizam.
NAJSTARIJI NALAZ 8.100 GODINA
Najstariji nalazi u Drenovcu datirani su na 6.100 godina pre nove ere i to je početak neolitizacije centralnog Balkana. Tu je egzistiralo naselje koje je trajalo nekih 300 -400 godina, a zatim imamo prekid 600 do 700 godina i onda se formira naselje vinčanske kulture koja je obeležilo početak mlađeg neolita i početak bakarnog doba, objašnjava Perić.
KUĆE IZ NEOLITA
Kuće su bile od drvene konstrukcije isprepletene prućem i oblepljene blatom i slamom, debljina zidova je od 25 do 50 santiemrtara. Sve kuće na lokalitetu su gorele i tako je došlo do obrušavnja. Crvena boja keramike nam govori da su gorele. Kermaičko posuđe van kuća nije crvene boje i nije bilo zahvaćeno vatrom. Pitanje je da li su kuće namerno paljene ili su stradale u masovnom požaru ili su napuštane zbog sukoba ili epidemije, nagađa Perić
NEMA GROBOVA IZ NEOLITA
Problem neolita je mali broj grobova. Ne znamo gde su sahranjivani, kako su sahranjivani, imamo pojedinačne nalaze, na ovom prostoru su ljudi bili najmanje hiljadu godina. Neka je u naselju bilo u proseku 200, 300 stanovnika, treba očekivati barem hiljadu, dve grobova. Međutim, nemamo, odnosno ne znamo da li su spaljivani ili na nekom drugom mestu shranjivani ili su ostavljani da ih raznesu lešinari. Nemamo nekropole u pravom smislu te reči
