PARAĆIN-Ujedinjene nacije proglasile su prošle nedelje 2022. godinu Međunarodnom godinom stakla sa ciljem afirmacije staklarstva https://undocs.org/en/A/75/L.84 i to kroz istoriju i razvoj tehnologije, umetničko oblikovanje stakla, privredni značaj i revitalizaciju staklarstva kroz kreativno preduzetništvo.Tim povodom Zavičajni muzej u Paraćinu, na čelu sa Tijanom Pešić v.d. direktora, u saradnji sa Institutom za kreativno preduzetništvo i inovacije inicirao je projekat digitalizacije nasleđa Srpske fabrike stakla u Paraćinu, jedne od najvećih proizvođača stakla za domaćinstvo u bivšoj Jugoslaviji i savremenih tokova srpskog stakla.
Zavičajni muzej u Paraćinu je oformio multidisciplinarni tim sačinjen od 4 vrhunska stručnjaka: Dr Hristina Mikić, rukovodilac projekta, Institut za kreativno preduzetništvo i inovacije, Dr Maja Ćirić, nezavisna kustoskinja, Biljana Crkvenković, kustos Zbirke keramike, stakla i porcelana Muzeja primenjene umetnosti, Beograd i Zoran Lević, rukovodilac Službe konzervacije/restauracije u Muzeju nauke i tehnike, Beograd, a koji se bave staklom iz različitih uglova od umetničke obrade, privrednog razvoja i kreativnog preduzeništva, tehnologije i proizvodnje, do savremenog umetničkog stakla i koji će zajedno sa zaposlenima u muzeju raditi na osmišljavanju platforme, sistematizaciji, digitalizaciji, obradi i dokumentovanju stakla.
Tijana Pešić v.d. direktora kaže “Planirano je da u okviru projekta bude digitalizovano oko 80 primeraka stakla kroz 3D modelovanje predmeta fotometrijskom metodom, video animacijom, kao i rekonstrukcijom staklarskih predmeta koji ne postoje u fizičkom obliku kroz 3D modele bazirane na starim tehničkim crtežima i modelima u katalozima koji se čuvaju u Zavičajnom muzeju. 3D primerci stakla omogućiće posetiocu platforme “Digitalno staklo Srbija” da se upozna sa predmetom i u digitalnom okruženju istražuje tehnike oblikovanja i ukrašavanja stakla. Planirno je da platforma ne predstavi samo predmete koji su u režimu zaštite i posedu ustanova kulture, već i primerke reprezentativnog stakla koji se čuvaju u privatnim zbirkama, a koji su od značaja za sistematsko i celovito predstavljanje staklarske istorije i prakse.”
Srpska fabrika stakla u Paraćinu je među prvim našim fabrikama razvila proizvodnju iberfang stakla, uspostavila radionicu za umetničko oblikovanje stakla i duvano staklo. Kasnije, dizajneri stakla pokrenuli su međunarodni simpozijum stakla na kome su neka od najznačajnijih imena domaće dizjanerske prakse razvijala svoje ideje, a u pogonu za ručno duvano staklo i realizovali.
Branislav Stojanović, većnik za kulturu u opštini Paraćin ističe “Ovo je idealna prilika da bogato nasleđe Srpske fabrike stakla (kao i drugih staklara u Srbiji) bude konačno istraženo, obrađeno i sistematizovano. Posebno je važno da građa o proizvodnom asortimanu staklare, predmetima i promenama u oblikovanju, dizajnu i umetničkoj obradi stakla postane vidljiva. Stoga je pokretanje plafrome “Digitalno staklo Srbija” (“Digital Glass Serbia”) i njena intenzivna promocija tokom UN međunarodne godine stakla, veoma značajna za Srbiju, jer će naša zemlja biti u mogućnosti da prikaže i učini dostupnim najznačajniju staklarsku praksu koja u kontinutitetu traje više od 100 godina.”
Dodatna vrednost ovog projekta je i u činjici da je staklo materijal koji je moguće u potpunosti reciklirati i koji je naklonjen eko-kreativnoj ekonomiji.
“Digitalno staklo Srbija” (Digital Glass Serbia) je okosnica projekta “Revitalizuj i oživi staklarstvo” koji je podržalo Ministarstvo kulture i informisanja u okviru konkursa za sufinansiranje programa iz oblasti digitalizacije.
